Z historii Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych
Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe (skrót Śl.TZN; potocznie Śląskie) formalnie zostały powołane do życia uchwałą Sejmu Śląskiego z dnia 30 marca 1931 roku (Dz.U.Śl. Nr 9 poz. 17 z dnia 25 kwietnia 1931r.). Budowę gmachu rozpoczęto we wrześniu 1928 roku przy ulicy Krasińskiego w Katowicach według projektu inż. Jadwigi Dobrzańskiej i inż. Zygmunta Łobody. Połowę budynków oddano do użytku w roku szkolnym 1930/31, a uroczyste otwarcie nastąpiło 21 października 1933 roku w obecności Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, członków rządu oraz ówczesnego marszałka Sejmu Śląskiego Konstantego Wolnego i wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego. Poświęcenia gmachu szkoły dokonał ks. biskup Stanisław Adamski, ordynariusz diecezji katowickiej.
„Pałac Techników” – jak nazwano budynek – liczył ponad 600 pomieszczeń o kubaturze 172 tys. metrów sześciennych. Szkoła była drugą co do wielkości tego typu w Europie, posiadała doskonałe wyposażenie techniczne, pracownie, warsztaty elektrotechniczne, stolarskie i modelarskie, halę obróbki metali, odlewnię z walcownią, kuźnię ze spawalnią, hale: technologii, materiałów wybuchowych, pieców metalurgicznych i hutniczych, kotłownię wysokiego ciśnienia, halę centralnego ogrzewania, stację badania wytrzymałości materiałów budowlanych, dwie hale do ćwiczeń praktycznych przy szkole budowlanej, halę zbiorów naukowych, własną elektrownię, halę radiową ze stacją nadawczą, dwa audytoria wykładowe na około 1500 uczniów. W Sl.TZN podjęło pracę 135 nauczycieli, którym nadano zaszczytny tytuł Śląskich Funkcjonariuszy Wojewódzkich. Zakłady miały strukturę wydziałową; młodzież kształciła się odpłatnie (wysokość ustalana w rozporządzeniu wojewody śląskiego) na wydziałach: mechanicznym, elektrotechnicznym, budowlanym, drogowym, chemicznym i hutniczym. Stałym organem placówki była Rada Pedagogiczna Ogólna, na czele z Dyrektorem Zakładów, oraz podległe jej rady pedagogiczne wydziałowe.
Mundurki w Śl.TZN.
W myśl rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 27 marca 1933r. wprowadzone zostały w całym kraju jednolite ciemnogranatowe mundurki szkolne i tarczą z numerem szkoły – Śl.TZN miały w tarczy numer 280T.
W drugim półroczu 1938 roku rozpoczęto budowę bursy dla młodzieży spoza województwa, która bardzo licznie garnęła się do szkoły – budowę przerwał wybuch II wojny światowej.
W sierpniu 1939 roku szkołę przekazano dla potrzeb 73 Pułku Piechoty oraz mających powstać Batalionów Obrony Narodowej, a w roku szkolnym 1939/40 naukę chciało podjąć 1456 uczniów, ale „kraju runęło niebo i śmierć się stała” – jak o hitlerowskiej napaści napisał poeta K.K. Baczyński. Zgodnie z decyzją władz wojewódzkich Śl.TZN ewakuowano do Lwowa, gdzie prowadzono zajęcia do 25 marca 1940 roku. W wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku brało udział 24 nauczycieli i pracowników, w ruchu oporu 12, w prowadzeniu i organizacji tajnego nauczania 36. W czasie okupacji gmach Śl.TZN przekształcony został w niemiecką szkołę inżynierską.
W 1945, po wyzwoleniu, kompleks budynków powrócił do Śl.TZN i 1 marca szkoła podjęła pracę, a 1 września 1945 roku przeprowadzono pierwszy powojenny nabór uczniów na kierunki elektryczny, mechaniczny, energetyczny i chemiczny.
5 października 1946 r. społeczeństwo śląskie ufundowało swojej zasłużonej uczelni sztandar szkolny.
Do roku 1951 Śl.TZN podlegały Kuratorium Okręgu Szkolnego Śląskiego, a następnie zostały przyjęte przez Ministerstwo Hutnictwa jako szkoła resortowa i nazwa została zmieniona na „Technikum Hutnicze” , czym przecięto piękną nić tradycji, którą wnosiły Śl.TZN w kulturę edukacyjną na Śląsku.
W 1958 roku na skutek usilnych starań Dyrekcji Szkoły (zasługa Faustyna Krahla) przywrócono szkole dawną nazwę Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe jako wyraz podtrzymania tradycji.
W latach sześćdziesiątych szkoła stała się znaczącym ośrodkiem racjonalizatorskim, kulturalnym i sportowym. Na wydziałach otwarto nowe specjalności, np. elektronikę (wydział elektryczny), automatykę (wydział mechaniczny). W szkole działała orkiestra, chór, zespoły teatralne, muzyczne i taneczne; od lat 50-tych wydawano gazetkę szkolną „Młodość” (kontynuacja przedwojennej tradycji „Echa Szkolnego” i „Naszej Myśli”). W latach świetności próg szkoły przekraczało ponad 4,5 tysiąca uczniów. 23 czerwca 1967 roku nastąpiło uroczyste otwarcie stadionu szkolnego, wybudowanego na tzw. Saharze (Dolina Trzech Stawów w Katowicach) przez młodzież przy pomocy zakładów pracy i miejscowych instytucji.
W 1972 roku decyzją władz gmach Śl.TZN przekazano Politechnice Śląskiej, a szkołę przeniesiono do pomieszczeń zastępczych w Dąbrowie Górniczej, Katowicach-Szopienicach, Katowicach (do ZSZ Huty „Baildon” i budynku Zespołu Szkół Mechaniczno – Elektrycznych przy ulicy Zawadzkiego 26 - dyrekcja, administracja i część wydziału hutniczego).
1 września 1979 roku Decyzją Kuratora Oświaty z 8.06.1979r. połączono Śl.TZN i ZSM-E w jedną jednostkę o nazwie Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe z siedzibą w budynkach przy ul. Zawadzkiego 26 (obecna Sokolska 26), w których szkoła mieści się do tej pory.
Po wywłaszczeniu o zwrot budynku stanowiącego i pod względem prawnym, i moralnym własność Śl.TZN walczono w 1972 roku i w latach 1980-81, kiedy utworzono komitet do spraw rewindykacji gmachu w składzie: P. Tuszyński, S. Kozaczka, A. Bogacki, J. Nawotka, H. Kuś, G. Sarna oraz w latach 1990-91, kiedy sprawą rewindykacji budynku zajmowała się Dyrekcja Szkoły, m.in. jej Dyrektorzy K. Komander, J. Sporek, G. Sarna.
W roku szkolnym 2008/2009 społeczność Śląskich wspierana przez Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Śl.TZN, Rodziców oraz działaczy politycznych i ze świata naukowo-kulturalnego stoczyła zwycięską „batalię” o utrzymanie historycznej nazwy szkoły, która – jako nazwa zespołu szkół – według Rozporządzenia MEN miała zostać zmieniona, m.in. na świadectwie, na Technikum Nr 17.
W latach 1981, 1991, 1996, 2001, 2006, 2011 i 2016 szkoła świętowała kolejne Jubileusze. W l998 roku powstał „Hymn Śl.TZN”. W 2007r. Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Śl.TZN reaktywowało swoją działalność.
Na przełomie wieków szkoła angażowała się w realizację Międzynarodowych Programów COMENIUS, ARION, GLOBE oraz we współpracę z Norwegią. W ostatnim pięcioleciu Śl.TZN włączyły się w realizację projektu „Zdalnie sterowana ręka” (RECAP) w ramach Programu Leonardo da Vinci, Międzynarodowego Programu Erasmus+ „Zaawansowane Umiejętności Projektowania w Auto/CAD” (wyjazdy młodzieży do Drezna), projekt polsko-niemiecko-francuski pod hasłem „Technika i środowisko” w Dortmundzie oraz „Energia i planowanie miejskie” w Lille, wolontariat, współpracę ze stowarzyszeniem „Pomagam, więc jestem” w ramach projektu polsko-francuskiego (wyjazd młodzieży do Saint-Etienne). Wielu uczniów odniosło sukcesy, zdobywając wyróżnienia, rozsławiając imię szkoły jako finaliści lub laureaci konkursów i olimpiad naukowych, krajowych i międzynarodowych.
Szczególnie pielęgnowaną tradycją, sięgającą początków szkoły, jest noszenie przez uczniów mundurka: granatowego garnituru, błękitnej koszuli i granatowego krawatu – chłopcy; granatowego żakietu, spódnicy bądź spodni, błękitnej lub białej koszuli – dziewczęta oraz tarczy z logo szkoły (w formie metalowej odznaki) na lewej piersi.
